Vrijwilligersbeweging
Al ruim 50 jaar is er in Turkije en in de laatste 15-20 jaar in Europa en andere continenten een groep bevlogen mensen actief in het maatschappelijk veld. Deze groep initieert op vrijwillige basis activiteiten en projecten, vooral op het gebied van dialoog en onderwijs. Ze staan bekend om hun vrijwillige initiatieven, waarbij ze geïnspireerd zijn door de moslimgeleerde en islamitische prediker Fethullah Gülen. Hij was een officiële prediker (staatsimam) in de moskeeën in Turkije en geeft sindsdien als burger zijn mening over maatschappelijke en godsdienstige onderwerpen die in boekvorm zijn verschenen en nog steeds verschijnen. Inmiddels zijn deze boeken ook in andere talen vertaald. Zijn gedachtegoed krijgt veel gehoor en wordt in praktijk gebracht. Op deze manier wordt er gestalte gegeven aan een vrijwilligersbeweging rondom Gülens gedachtegoed.
In voorgaande jaren is er in de media veel gepubliceerd over de ‘Fethullah Gülen-beweging’. Kunt u ons iets meer vertellen over de beweging? Is er sprake van een officiële organisatie en bestaat er een programma van de beweging? Wat zijn de principes voor de activiteiten?
Fethullah Gülen: "Vandaag de dag wordt bij de term ‘beweging’ aan een maatschappelijke en/of een politieke beweging gedacht. De beweging waar u het over heeft kan niet aan mij, een gewone sterveling, worden toegeschreven. Ik weet niet eens of er in dit geval gesproken zou kunnen worden van een ‘beweging’ maar om sommige activiteiten te kunnen omschrijven, zie ik geen reden waarom er niet gesproken zou kunnen worden van een ‘beweging’. Ik zie het als mijn plicht om te vermelden dat het niet juist is om een beweging aan mijn persoon toe te schrijven en de beweging de bestempelen als de ‘Fethullah Gülen-beweging. Dit zou onrecht doen aan de vele mensen die zich als vrijwilliger inzetten. Mijn aandeel in deze beweging is minimaal en er is geen sprake van een leiderschap, een centrale organisatie en verbondenheid aan die centrale organisatie. Uiteraard wordt er een manier van dienstbaarheid aan de mensheid getoond. Dit wordt niet alleen vanuit het besef van dienstbaarheid aan onze Schepper aan de ene kant en de overtuiging van een leven in het hiernamaals aan de andere kant gedaan, maar ook vanuit een noodzaak van het mens-zijn te midden van alle schepselen. Deze edelmoedige daad kan niet gedaan worden door individuen bij elkaar te brengen of een centrale organisatie of officiële stichting op te richten. Een toespraak van een officiële prediker in moskeeën en de ideeën van een gewone burger krijgen kennelijk gehoor bij een groep mensen die dergelijke ideeën in praktijk brengen. Op deze manier ontstaat er een vrijwilligersbeweging.
Als een activiteit op een succesvolle manier ergens wordt neergezet, dan proberen anderen, die op zoek zijn naar soortgelijke resultaten, dezelfde activiteit elders neer te zetten. Zo ontstaat er een los-vaste beweging, die gestoeld is op vrijwillige deelname van individuen, waarbij geen sprake is van een centrale structuur, een centrale organisatie, officiële statuten en rechtspersonen. Dit zijn dan ook geen noodzakelijke dingen die gerealiseerd zouden moeten worden. Het is vanzelfsprekend dat sommige individuen advies vragen, omdat zij deze adviezen waarderen, en dat er algemene ideeën worden gepubliceerd door gebruik te maken van hedendaagse communicatiemiddelen.
Daarnaast is het noemenswaardig te melden dat de basisgedachte van zo’n beweging niet is toe te schrijven aan één persoon. Dit is iets wat al vanaf de eerste mens bestaat en vele malen is aangehaald door vele filosofen, denkers, religieuze en ideologische leiders en door de mensheid is aanvaard. Het enige wat gedaan wordt is dat deze beginselen worden vertaald naar hedendaagse begrippen en omstandigheden. Tegelijkertijd zijn er vele mensen, vele intellectuelen, filosofen en denkers die deze ideeën ondersteunen en er zelf een bijdrage aan leveren. Derhalve kan een dergelijke beweging niet toegeschreven worden aan één persoon. Er is sprake van een collectieve beweging, waaraan mensen deelnemen uit alle lagen van de samenleving, in diverse landen en diverse naties. Zij worden gevormd en geleid wordt door het collectief begrip en collectief bewustzijn. Er kan niet gesproken worden van officiële activiteitenprincipes, maar als moslim hebben wij een aantal basisprincipes die gehanteerd worden bij het dienen van de mensheid. Deze principes heb ik jarenlang geprobeerd te verwoorden in mijn toespraken en mijn werk. Een aantal van deze principes zou ik graag willen opsommen:
- Het liefhebben van alle schepselen omwille van de Schepper, met de mens, die Hem het meest weerspiegelt en Hem in zich vertegenwoordigt, voorop.
- Het omarmen van alle levende wezens met liefde en barmhartigheid.
- Je tot doel stellen dat je geen bedroefd hart achterlaat dat je de hand niet hebt gereikt.
- Opofferingsgezindheid met het doel anderen te laten leven.
- Iedereen in zijn waarde laten, ongeacht zijn/haar religie, levensovertuiging, kleur, ras of nationaliteit.
- Het overwinnen van de harten en geen ruimte bieden aan geweld, agressie en boosheid.
- De onplezierige dingen en de vijandigheden die je zijn aangedaan weerstaan zoals de volgende goddelijke verklaring: ‘Weersta het kwade dat je wordt aangedaan op de mooiste manier; volg altijd het pad van vergeving en tolerantie; negeer onnozele houdingen en gedragingen; bejegen hen gracieus en wens iedereen het goede en veiligheid toe.’
- Van niemand een tegenprestatie verwachten voor geleverde prestaties.
- Alles wat je doet om een menselijke taak te vervullen, doe je voor het welbehagen van God.
Deze principes zijn niet door mijn persoon bedacht. Alle profeten hebben deze principes verkondigd. Alle grote denkers en filosofen door de geschiedenis heen, die de harten en zielen van mensen hebben aangesproken, hebben deze principes verwoord. Goddelijke openbaringen zijn doordrenkt met deze principes.
Op dit moment kan zich de vraag voordoen wat het doel is van de ‘beweging’. Het volgende citaat uit het boek “Yeşeren Düşünceler” (Bloeiende Ideeën, p.88-90), dat door mij is geschreven, omschrijft de wereld die ik me verbeeld: ‘Ik doe mijn ogen dicht en denk aan de toekomst, waarvan de contouren gevormd worden door mijn geloof, hoop en dromen, waarin menselijke waarden met diepgang prevaleren, waar gevoelens een betekenis krijgen en het lichaam net als de geest verheven waarden deelt. Ik aanschouw met mijn hart het uitmuntende gouden deel dat gevormd is uit de uitzonderlijke delen van het “verloren paradijs”, waar wij al van oudsher naar op zoek zijn. Het is alsof de herinnering aan die gedachte in mijn fantasieën, in mijn dromen binnen komt vloeien... Zodanig dat ik in de nieuwe lente, die in mijn wereld van hoop en geloof ontwaakt, alle wezens omarm, alle levende wezens liefkozend begroet en alle mensen met liefde omhels. Ik zeg dan tegen mijzelf: ‘Dit moet het doel van de Schepper zijn geweest bij de schepping van het heelal’. Ja, in deze wereld zal geen ruimte zijn voor onbeleefdheid, grofheid, hebzucht, eindeloze begeerte, ruzie, strijd, verraad, leugens, wreedheid, onrecht, corruptie en verduistering. In deze wereld zal edelmoedigheid, elegantie, oplevingsdrang, levensliefde, zachtmoedigheid en dialoog zijn. Er zal respect zijn voor het recht en gevoelens van veiligheid, loyaliteit, rechtschapenheid, rechtvaardigheid en oprechtheid zullen er de overhand hebben. De mensen van deze wereld zullen gevoelens van wraak, afkeer en ruzie uit hun woordenboek schrappen en hun bestaan baseren op liefde, zachtmoedigheid en goede omgang met mensen.’"
- Aangemaakt op .